به طور کلی، یخبندان به شرایطی اطلاق میشود که در آن دمای هوا در ارتفاع ۱٫۲ متری از سطح زمین، به صفر یا به زیر صفر درجه سانتیگراد میرسد.
اما از دیدگاه هواشناسی کشاورزی، یخبندان به وقوع درجه حرارتهای پایین در حدی که منجر به خسارت به بافتهای گیاهی میشود اطلاق میگردد.
این نوع یخبندان با توجه به درجات حرارت بحرانی برای هر نوع محصولی متفاوت است. به عبارت دیگر، سرمازدگی به وقوع پدیده افت ناگهانی دما خارج از زمان مورد انتظار (سرمای زودرس) اطلاق میگردد.
به عبارت بهتر، میتوان عامل اصلی خسارات ناشی از سرما را تنش دمایی (Temperature Stress) دانست.
این تنش شامل تنش سرما (Chilling Stress) و تنش یخزدگی (Freezing Stress) میشود.
مکانیسم یخزدگی
دو نوع یخزدگی داریم:
- درونسلولی
- برونسلولی
در نوع برونسلولی، دما بتدریج کاهش یافته و آب فضای بینسلولی یخ زده و آب درون سلول به دلیل فشار زیاد به بیرون حرکت میکند و پلاسمولیز اتفاق میافتد.
در گیاهان مقاوم، بلورهای یخ در فضای بینسلولی آسیبی به گیاه وارد نمیکند. در آخرین مرحله مقاومت گیاه، آب باقیمانده در پروتوپلاست یخ میزند و تشکیل کریستالهای یخ باعث پاره شدن غشا میشود (نقطه مرگ).
در اکثر درختان، آب داخل سلول در هوای فوقالعاده سرد زیر ۱۰۰- درجه یخ میزند. تشکیل بلورهای یخ در داخل پروتوپلاست باعث از بین رفتن غشاها و سلول خواهد شد (تیره شدن بافت).
در درختان جوان، آبی که توسط ریشهها جذب میشود در حدفاصل آوند چوبی و کامبیوم یخ زده و باعث ایجاد شکاف در پوست درخت میشود.
معرفی دستگاه ضدسرمازدگی رزبان گازوئیلی
دستگاه ضدسرمازدگی برای جلوگیری از نفوذ سرمای بهاره به باغات و درختان در شرکت بادافزار کاوه طراحی و ساخته شده است.
این دستگاه با ایجاد امواج گرما در هوا جلوی تشکیل کریستالهای یخ را میگیرد. دستگاه در ابعاد و اندازههای مختلف در شرکت بادافزار تولید میشود.
در این کاتالوگ دستگاه رزبان گازوئیلی معرفی میشود.
۱. مقایسه با روش آبپاشی
در روش آبپاشی برای محافظت در برابر سرمازدگی، به حجم زیادی از آب نیاز است.
برای هر هکتار باغ طی یک ساعت باید حدود ۳۰ مترمکعب آب بر روی درختان پاشیده شود (معادل دبی ۸ لیتر بر ثانیه).
در اغلب باغات ایران چنین حجم آبی قابل تأمین نیست.
علاوه بر این، آبپاشی باعث گِل شدن زمین، خشک نشدن آن تا چند روز و شسته شدن مواد غذایی خاک میشود.
۲. مقایسه با ماشینهای باد
ماشینهای باد زمانی مؤثرند که در سرمازدگی تشعشعی، دمای لایههای بالایی بالاتر از سطح زمین باشد.
این ماشینها با پروانههای بزرگ و موتورهای حدود ۲۰۰ اسب بخار هوای گرم لایههای بالا را به سطح زمین میآورند.
اما کاربرد آنها محدود به سرمازدگی تا حدود ۲- درجه سانتیگراد است.
۳. مقایسه با بخاریهای باغی
در استفاده از بخاریها به ۱۰۰ تا ۲۰۰ بخاری در هر هکتار نیاز است.
روشن کردن آنها در شرایط بحرانی زمانبر و دشوار است.
این در حالی است که افت دما حتی به مدت ۳۰ دقیقه زیر صفر، به گلها آسیب میزند.
دستگاه رزبان گازوئیلی بر پایه ایجاد موج و نوسان حرارتی کار میکند، نه صرفاً تولید حرارت.
این موضوع موجب مصرف سوخت کمتر و قابلیت اطمینان بالاتر میشود.
نحوه عملکرد دستگاه
با اتصال دستگاه ضدسرمازدگی به تراکتور توسط گاردان، نیروی محرکه از تراکتور به دستگاه منتقل میشود.
فن دستگاه فعال شده و با دمیدن هوا به داخل مشعل مشتعل، هوای ورودی به هوای گرم تبدیل میشود.
هوای گرم از دو خروجی فن در دو سوی دستگاه به بیرون پرتاب میشود.
دستگاه از سوخت گازوئیلی برای روشن کردن مشعل استفاده میکند و حرارت خروجی تا ۷۰ درجه سانتیگراد میرسد.
در دستگاه دو مخزن وجود دارد:
- مخزن سوخت گازوئیل
- مخزن محلول ویکادو و آب برای تولید مه رطوبتی
وجود این مه، از یخ زدن گیاهان جلوگیری میکند.
نقشه حرکت تراکتور باید از قبل طراحی شود.
در باغهای یک هکتاری میتوان از این دستگاه استفاده کرد.
به دلیل تولید همزمان گرما، دود و مه، میتوان با اطمینان از باغ مراقبت نمود.
مزایا
- جلوگیری از نفوذ سرمای بهاره
- افزایش کیفیت و مقدار محصول
- جلو انداختن زمان برداشت
- قابل استفاده در شرایط آبوهوایی مختلف
- راهاندازی سریع
- هزینه نگهداری پایین
مشخصات فنی دستگاه
- مقدار پوشش دهی باغ
- 1 هکتار
- ابعاد(طول*عرض*ارتفاع)
- 300*210*190
- وزن کلی دستگاه
- 1200 کیلوگرم
- قدرت پرتاب گرما
- 40 متر از هر خروجی
- میزان مصرف گازوئیل در هر ساعت
- 30 لیتر
- حجم مخزن ذخیره گازوئیل و روغن سوخته
- 500 لیتر
- حداکثر قدرت تراکتور
- 6 سیلندر معادل 60 اسب بخار
- نوع بدنه
- ورق st37
- نوع مشعل استفاده شده
- مشعل گازوئیلی
- نوع فن استفاده شده
- فن دو سمت خروجی
- اتصالات
- شیرآلات گازوئیلی، نازل و پیچ و مهره و جوشکاری co2
- چرخ
- 2 عدد
- مخزن آب و ویکادو
- 200 لیتر
دستورالعمل راهاندازی، نگهداری و نکات ایمنی
نکات ایمنی
- موتور تراکتور مونوکسید کربن تولید میکند (گازی بیبو، بیرنگ و سمی). استنشاق آن باعث تهوع، غش یا مرگ میشود.
- هنگام وجود موانع دید، با احتیاط کامل کار کنید.
- در زمان فعال بودن دستگاه، هیچکس در شعاع ۱۰ متری نباشد.
- در صورت کاهش دور شفت، دمای اگزوز افزایش یافته و خطر سوختگی وجود دارد.
- بین درختان توقف نکنید.
- هنگام پر کردن مخزن، دستگاه باید خاموش باشد.
- پیش از حرکت یا کشیدن دستگاه، از اتصال صحیح به تراکتور مطمئن شوید.
- از عدم نشتی مخزن گازوئیل اطمینان حاصل کنید.
- سلامت تراکتور و پر بودن باک سوخت را بررسی کنید.
- رزبان را به تراکتور وصل کنید.
نکات مهم استفاده از دستگاه
- نقشه حرکت تراکتور را از قبل طراحی کنید.
- فاصله بین مسیرها بین ۵۰ تا ۱۰۰ متر باشد.
- پیش از استفاده عملی، یکبار آزمایشی کار کنید.
- در حین کار، سرعت فن ثابت بماند.
زمان شروع و توقف
پیش از رسیدن دمای محیط به صفر درجه، دستگاه را روشن کنید.
برای محافظت کامل، از ساعت ۱۸ عصر کار را آغاز کنید تا دستگاه بتواند پیش از سرما تأثیر بگذارد.
دستگاه باید ابتدا ۳۰ تا ۴۵ دقیقه کار کند و سپس گردش را آغاز نماید.
سرعت حرکت باید طوری باشد که در هر ۸ دقیقه یک دور کامل در باغ طی شود.
روش اندازهگیری دمای مرطوب:
یک فویل پلاستیکی یک متر مربعی روی زمین در سردترین نقطه باغ قرار دهید. سنسور دما را روی فویل بگذارید.
به محض رسیدن دما به صفر درجه، دستگاه را روشن کنید.
اتمام کار، تعمیر و نگهداری
مشعل:
نیازی به تعمیر و نگهداری ندارد.
فن و گیربکس:
نگهداری فقط شامل موارد زیر است:
- هر ۱۰ ساعت کار، یاتاقانهای فن در بالا و پایین روغنکاری شوند.
- شفت باید روغنکاری شود.
- در ابتدای فصل، فشار باد لاستیک چک شود.
- پس از ۲۰۰ ساعت کار یا هر دو سال، روغن گیربکس تعویض گردد.